NTV 5 - Dáng xưa...!

            Mùa Vu Lan năm nay 2016 chợt nhớ về Tân Định "quê nội" với lòng nuối tiếc và hoài niệm những tháng ngày hạnh phúc đã xa không bao giờ quay trở lại, cũng xin được tưởng nhớ những bóng dáng thân yêu xưa... 
            Kính viếng hương linh anh Mười Kiệt người anh họ hiền lành dễ mến !!
           Kính dâng hương linh Ba bản nhạc "Trở về mái nhà xưa" mà Ba luôn yêu thích......

Dĩ Vãng

Dáng Xưa

Xin Gọi Nhau Là Cố Nhân

Trở Về Mái Nhà Xưa

Em có nhớ căn nhà xưa

Tân Định ơi !

Hơn bốn mươi năm giờ trở lại,

Hồn cũ ngày xưa sầu chắc đầy ?

Lối ấy tìm đâu hình bóng nội...?!

Kỷ niệm xa rồi sao khó phai !!

Đây con đường nhỏ nhiều thương nhớ,

Tôi đã từng qua thuở ấu thơ...

Giờ có còn ai hoài đứng đợi ?

Tựa cổng trong sân nội ngóng chờ !

Tiếng cười vui vẻ sân trường đó,

Mà chừ ngơ ngẩn sao khác xưa ?

Em tôi giờ đã hai màu tóc...

Đi ngang trường cũ thấy bơ vơ ! 

  

Căn nhà kỷ niệm vẫn còn đây,

Người muôn năm cũ đã xa bay !

 Hận đời, tiếc nhớ vàng son mất....

 Một thuở Xuân nào hoa chóng phai ?!

  NM  

  

Dáng xưa ...!

          Hơn bốn mươi năm kể từ ngày nội mất, tôi chỉ quay trở lại thăm Tân Định được hai lần ! Cùng trong một thành phố mà ngỡ như là xa mù tít tắp !! Từ quận ba cho tới quận nhất, rồi xa hơn nữa từ quận Tân Phú đến vùng kỷ niệm xưa sao mà khó có thể tìm về chốn cũ dù chỉ đi ngang qua để nhìn và để nhớ mà thôi !
           Tôi đã viết và dành biết bao thiện cảm cho miền Tây quê ngoại, nhưng sâu thẳm trong tôi lúc nào tôi cũng cảm thấy một nỗi niềm riêng vương vấn, một nỗi nhớ nhung khôn nguôi cũng chỉ vì tôi chưa bao giờ nói về "quê nội" với biết bao hạnh phúc thân thương của những tháng ngày sum vầy vui vẻ !

     ***

            Lần thứ nhất tôi về Tân Định vào năm 1996, sau khi ba tôi qua đời, sự ra đi đột ngột của ba tôi làm cho tôi hụt hẩng, tôi không tin rằng tôi đã thật sự mất ba, lúc ấy Ti chỉ mới 11 tuổi, tối nào hai cô cháu cũng đi tới chùa Phật Đà để tụng kinh hồi hướng cho ba, tôi cứ tự dằn vặt về việc ba mất bất ngờ không một lời trăn trối.... Rồi tôi lại băn khoăn không biết ba tôi như thế nào sau khi chia tay với con cháu mà một đời ba yêu quý ?!
            Sư thầy trụ trì chùa Phật Đà có quen biết với ba tôi, ông cũng trạc tuổi ba, vì ở chung quận và thường đi họp chung nhóm người cao tuổi nên ông rất ân cần  trong tang lễ ba tôi, ông khuyên tôi cách tốt nhất mà tôi có thể làm được cho ba là tụng kinh cầu nguyện và phóng sanh...
          Tôi đã cùng cháu đi chùa cho đến một trăm ngày....Nhưng trong lòng vẫn nhớ ba, tôi muốn nhìn lại hình dáng ba với quê nội, tìm chút hình ảnh xưa của bà nội đứng trước sân chờ mỗi cuối tuần khi cha con tôi qua chơi, hay nội đứng ngóng trông hai em trai tan học ở trường Les Lauriers gần đó....Tôi nhớ bóng dáng nội với ba trò chuyện vui vẻ bên nhau trong sân vườn nhỏ trước nhà...
            Và tôi quyết định chở cháu về Tân Định trong buổi chiều sâm sẩm tối, thắm thoát mà đã 24 năm từ ngày nội mất và từ khi hai em trai tôi không còn học ở đây, mặc dù đã biết trước căn nhà của nội, nơi tôi được sinh ra và lớn lên sau năm 75 đã bị chiếm dụng, nhưng khi đi ngang qua tôi không khỏi ngậm ngùi và buồn tủi vì giờ nó đã hoàn toàn thay đổi. Căn nhà và khu vườn nhỏ biến mất thay vào đó là ngôi nhà mới với ba tầng tráng lệ, có lẻ người CA chiếm dụng đã sang tay cho  người chủ mới rồi !!
            Kế căn nhà của nội là nhà chị Lê con gái thứ ba của bác Ba, tiếp theo nhà của ông Tư Trí, em trai của bác Ba gái, sau đó đến biệt thự của bác Ba rồi mới tới trường Les Lauriers (trường học nầy cũng của Bác Ba), bây giờ đổi tên là Đuốc Sống....Nhà chị Lê vẫn còn nguyên vẹn nhưng đóng cửa im ỉm, nghe đâu bên ông Tư Trí cố gắng giữ lại tài sản của cháu mình nhưng không được, ngay cả bản thân nhà ông cũng không yên vì người ta cho rằng đó là tài sản của bác Ba để lại ! Mặc dù bác Ba không có ân oán hay làm ăn bất chính, tất cả tài sản không hề bị tịch thu, vợ chồng bác Ba chính thức đi Pháp trị bệnh chỉ tạm thời và căn biệt thự có hợp đồng cho Công ty Tơ Tằm thuê!! Đây là căn biệt thư đẹp nhất trên con đường Calmette (Đinh Công Tráng), với sự chăm sóc của bác tôi lúc nào cây cỏ cũng xanh tốt, hai cây bạch mai cổ và cái hồ nuôi cá ngoài sân không còn nữa, và dĩ nhiên những món đồ cổ quý giá trong nhà chắc cũng chia tay với chủ cũ từ lâu !!

       Tuy biết rõ như thế nhưng tôi không thể không ngậm ngùi khi nhìn tấm bảng của công ty ! Cái bảng to của Công ty Tơ Tằm nằm chắn ngang cổng lớn và cái bảng nhỏ hơn nằm ngay cánh cửa chính căn nhà trong buổi chiều tà sao ảm đạm lạnh lùng nhưng không kém phần ngạo nghễ thách thức ! Tôi chợt nhớ tới lời chị Lài, con gái thứ năm của bác Ba kể lại vì chị là người được vợ chồng bác tin tưởng giao cất giữ hết toàn bộ giấy tờ nhà cửa sở hữu của gia đình ....Chị tâm sự với tôi qua nước mắt rằng khi chị về VN muốn xin lại toàn bộ tài sản của ba mẹ, nhất là căn biệt thự của cha mẹ và nhà của nội, chị chỉ mới đứng ngoài đường chụp hình thì người chủ công ty đã ra nghênh ngang chào đón bằng câu trịch thượng là chị muốn gì? Muốn đòi nhà hả ?

            Chị đã ra tận Hà Nôi khiếu nại thì người ta lại bênh vực cho dân Hà Nội thuê nhà, họ ra giá phải đóng cho chính phủ 300.000USD, đồng thời tìm một căn nhà lớn bằng căn bác Ba cho thuê để dời công ty đi, và nhất là phải chịu một số tiền "đền bù" cho công ty đã có công ở giữ nhà trên mười mấy năm !! Đó là "luật của kẻ thắng cuộc" Chị chia tay với tôi thật đau buồn chị nói nếu có tiền thà mua nhà khác chứ đâu xin lại làm gì, và gần 20 năm công ty ở đó có đóng tiền cho bác Ba đâu ?! Chị cùng trạc tuổi với mẹ tôi và có một thời gian thân thiết với mẹ cho nên gặp chị tôi càng nhớ mẹ hơn và càng buồn. Lúc chị từ giã ra về chị nói có lẻ chị sẽ không quay về VN nữa, chỉ cầu xin Trời Phật che chở và cứu giúp cho đại gia đình mình  thôi....Từ đó tôi cũng không còn mơ ước được trở về ngôi nhà của nội (lúc còn sống bác Ba gái đã làm đơn gởi về Sở Nhà Đất xin lại căn nhà của nội để giao lại cho ba, căn nhà nầy là tiền của ông bà nội, nhưng vì lớn tuổi cho nên giấy tờ nhà Bác Ba giữ giùm!)....Bây giờ ba tôi không còn, tôi không can đảm đi qua ngang khu phố cũ vào buổi sáng, tôi không muốn mình sẽ bộc lộ xúc động trước Ti, trước những người xa lạ ở hai bên con đường quen thuộc ấy...

             Nước mưa hoà lẫn với nước mắt tôi trong buổi chiều tối khiến mắt tôi đau rát và hình ảnh nhạt nhoè, cửa sân nhà bác tôi còn hé mở, vẫn còn sót lại chiếc băng đá mà chiều chiều bác hay ngồi hóng mát trong sân cho cá ăn, tôi vẫn mường tượng ra bóng dáng hai vợ chồng bác lúc nào cũng bên nhau, bác Ba gái vừa là bác dâu vừa là đàn chị Gia Long thời áo tím cho nên bác rất thương tôi !! Tôi quay về nhà và nghĩ chắc cũng sẽ không trở lại Tân Định một lần nào nữa dù quận ba và quận nhất có cách nhau bao xa ?!
                                           ***

            Lúc Yến là con gái anh Hai Tường gọi điện cho hay anh Mười Kiệt (con trai út của bác Hai) vừa mới mất, tôi lại bàng hoàng, những người con lớn của bác Hai lần lượt ra đi,... Bây giờ ở Việt nam chỉ còn chị Bảy, anh Chín và anh Kiệt ! Bác Hai lớn hơn ba tôi nhiều vì thế anh Kiệt dù là con trai út nhưng vẫn lớn hơn  tôi mười tuổi và tôi là con gái đầu lòng của ba, người thứ năm nhỏ nhất nhà....Không hiểu sao thời còn trẻ lúc tôi hãy còn là sinh viên, anh Kiệt đã vào Không Quân ngành cơ khí, từ anh cho đến tôi một khoảng cách khá xa về vai vế và tuổi tác, tính ra tổng số con gái của bác Hai, bác Ba, cô Tư  có hơn 15 người, duy nhất ba tôi chỉ có hai đứa con gái, nhưng anh Kiệt lại thân gần với tôi và hay trò chuyện với tôi mỗi khi Tết về đại gia đình họp mặt ở nhà nội....Bản tính anh hiền lành ít nói và có lẻ hơi nhút nhát giống tôi, thành ra sau màn chào hỏi anh lui về phía sau và nói đùa "né" cho chắc ăn !! Hồi đó "nguời lớn" đối với chúng tôi là một cái gì thật tôn quý, ba tôi thấy anh hiền thường nói đùa với anh là anh mặc đồ lính mà sao vẫn còn vẻ thư sinh VC thấy anh làm sao sợ, có lẻ vì vậy mà tôi cũng cảm thấy thân gần với anh, tôi không có anh chị nên xem anh như anh trai của mình !

            Khi xem phim Hồng lâu mộng, chứng kiến ngày tan rã của một thế hệ gia đình huy hoàng thì tôi lại nhớ đám tang của nội !! Lúc đó nội đang sống một thời hạnh phúc vàng son sau bao sóng gió, nội chứng kiến được tất cả con cháu mình thành đạt dẫu rằng ba mẹ tôi chia tay nhau, bác Hai tục huyền từ khi con còn nhỏ, cô Tư lúc nào cũng than phiền về việc dượng Tư vì công chuyện làm ăn thường đi xa nhà cho nên có vợ bé....Nhưng tựu chung tất cả các con cháu đều có vợ chồng đề huề, nhất là vợ chồng bác Ba giàu có, con cái thừa hưởng được cả danh lẫn phận ...!

            Phòng khách rộng lớn của bác Ba là chỗ quàn quan tài của nội, ba mặt của phòng đều có cửa mở rộng thông ra ba phía hàng ba chung quanh nhà cộng thêm ngoài sân vườn rộng rải vẫn không đủ chỗ cho tất cả các con cháu quỳ lạy  mỗi lần thầy tụng kinh cúng cơm. Quần áo tang gia đình nào nhà nấy giữ thế mà khi thầy hô tụ họp thì hỗn loạn lại xảy ra, người nầy lộn áo, lộn quần người kia dù có đánh dấu ghi tên đầy đủ, thế là có màn đi tìm và đổi !! Những lúc đó đám con nít sợ khóc om sòm làm mẹ nó càng quýnh lên quay lại đánh ...Tiếng suỵt suỵt làm mọi người bỗng nhiên bật cười rồi bảo nhau dỗ con nít !! Anh Kiệt và chị em tôi lúc nào cũng lui về phía sau dù đã được căn dặn quỳ theo thứ bậc ....Chắc là những ngày đó nội có chứng kiến cũng vui và không buồn vì cảnh hỗn loạn đông đủ của con cháu và chắt !!

            Anh Mười từng bị đột quỵ hai lần và cuối cùng anh hôn mê, dạo sau nầy tôi có dịp gặp anh nhiều hơn từ hôm đám giỗ anh Tư ở Trung tâm Tịnh xá, bây giờ anh thường uống rượu và nói nhiều hơn lúc trước... Mỗi lần anh em có dịp gặp nhau anh luôn giới thiệu với mọi người tôi là em gái của anh, tôi rất vui và thông cảm vì biết anh nhớ chị Ánh là em gái út của anh đã mất từ lâu...

            Đưa tiễn anh Mười đi, bỗng dưng tôi lại nhớ da diết về Tân Định....Một tuần sau Ti chở tôi đi ngang qua "quê nội" cũ, ngày ba tôi mất tôi chở Ti lúc đó nó mới 11 tuổi ! Giờ anh Mười mất thì Ti lại chở tôi, một khoảng thời gian cách xa đúng 20 năm !! Nhà của bác Ba vẫn như cũ, màu vôi vàng như xưa, có điều Công ty....Tơ Tằm  giờ theo gió cuốn bay đi....Ngôi nhà nội có lẻ đã thay chủ lần nữa bây giờ là căn nhà lầu lớn gộp chung với căn của chị Lê, dãy nhà đối diện bên kia đường của vợ chồng chị Lựu có thay đổi nhưng vẫn còn giữ dạng cũ vì đó là những căn nhà cho thuê của bác Ba....

            Cổng sân nhà bác Ba mở toang tràn đầy nắng sáng, song tôi chỉ nhìn thấy cái trống trải vô hồn của căn nhà cổ tích xưa, hẳn là chủ mới cũng có xe hơi vì thế dãy nhà sau dành cho nhà bếp và gara vẫn còn, nắng vàng ấm mà sao dường như lạnh lẽo !?....Tôi nhận ra khoảng sân bên hông nhà mỗi lần về mấy chị em thường rủ nhau ra tìm hồ cá, chỗ đó anh Mười Kiệt cũng hay đứng......bâng khuâng không biết nói gì mà cũng không dám về vì "người lớn" hãy còn nói chuyện rôm rả trong phòng khách !!....

Quay trở về đây nhớ dáng xưa,

Một thời hạnh phúc thuở ngây thơ...

Dư âm ngày cũ đâu còn nữa ?

Chợt thấy trong tôi "một dáng thừa" !!

            "Về thôi !", tôi nói với Ti quay về vì cảm thấy mình trơ trọi, chỉ còn có tôi và bóng tôi dưới nắng, thời gian đã qua và trôi thật nhanh ! Tất cả những anh chị con của bác Hai, bác Ba và cô Tư người ở xa, người về với tổ tiên, người còn lại cũng già yếu và ngơ ngẩn....Chút tỉnh táo và thương nhớ nầy tôi xin ghi lại những hình ảnh xưa dù đã xa rồi nhưng dáng xưa chẳng bao giờ phai nhạt !! Mỗi khi buồn nhớ tôi lại nghe bản nhạc mở đầu của phim Hồng Lâu Mộng....

***

         Bây giờ, sau sự ra đi vĩnh viễn của anh Mười, nghe theo lời em cháu trong gia đình còn lại tôi chợt có suy nghĩ khác, tôi sẽ sớm quay lại nơi đây chụp hình kỷ niệm những căn nhà chốn cũ, cùng ngôi trường mang tên nghe thật cách mạng "Đuốc Sống"...! Cho dù tất cả đã khác xưa, nhưng trong tôi lúc nào nơi đây mãi mãi cũng vẫn là của gia đình tôi, là "quê nội" của tôi ! Những ngôi nhà ở đây dẫu có mang tên người chủ mới nhưng đối với tôi đó chỉ là một "trò chơi" đổi chủ thay tên ! Người ta có thể bôi xoá đi tên chủ cũ để ghi lên một cái tên mới khác, nhưng người ta không thể xoá đi tất cả hoài niệm hay nhân cách của bất cứ ai đó bằng sức mạnh của mình

Mây trời Tân Định có bao xa,

Cách mây Tân Phú mấy gang mà,

Bao nhiêu dâu biển, bao thương cảm,

Vời vợi nghìn trùng ôi xót xa!

Mấy mươi năm đã biết vàng thau,

Rũ sạch lòng ta bao nỗi sầu,

Thanh cao chắt lọc từ khô héo,

Thanh thản một trời yêu mến nhau.

Kim 
(Cám ơn Kim) 

Mây trời Tân Định chẳng đâu xa, 
Nhưng mây Tân Phú mới là nhà....?!

Trải bao dâu biển giờ mới hiểu,

Đời là huyễn mộng, giấc Nam Kha !!      

Biết sống giữa đời, giữa vàng thau,

Hãy xem như đó chỉ chiêm bao.... 

Thanh cao ô trượt đều không thật, 

Duy chỉ tấm lòng trân quý nhau !!

NM Phan thị Ngọc Diệp
( NM 2 - Gia đình tôi)